Cơ mác ngắn

Cơ mác ngắn (Fibularis (Peroneus) brevis muscle) là một cơ ngắn nằm ở phía ngoài thuộc khoang ngoài của chân, cùng với cơ mác dài. Dựa trên chức năng, cả 2 cơ mác thuộc nhóm cơ chân lớn hơn dùng để gập gan bàn chân (hướng ngón chân xuống dưới). Bên cạnh đó, cơ mác ngắn và cơ mác dài cũng giúp lật bàn chân khi co lại.

• Gập, duỗi bàn chân ở khớp cổ chân (Talocrural joint)
• Lộn bàn chân (nghiêng ngoài) ở khớp sên gót sau (Subtalar joint)
• Cơ mác ngắn có thể ngăn cơ thể ngã về phía trước khi giữ thăng bằng bằng 1 chân.

Vị trí của gân cơ mác ngắn rất dễ dẫn đến chấn thương. Theo thời gian, khi trượt giữa xương mắt cá ngoài và gân cơ mác dài, sẽ gây ra một áp lực lên gân cơ mác ngắn. Cộng với việc nếu bàn chân đảo quá mức, lực hướng xuống quá mức sẽ làm phần ngoài của chân bị căng, dẫn đến việc đứt gân cơ. Những chấn thương thường thấy ở cầu thủ bóng rổ, quần vợt và bóng đá. Tệ hơn, việc đứt gân cơ mác ngắn có thể gây ra việc gãy xương đốt bàn chân thứ 5 do bị giật (avulsion fracture).

• Viêm bao gân xương mác (Peroneal tenosynovitis): 

• • Là tình trạng bệnh lý ảnh hưởng đến gân xương mác liên quan đến việc tích tụ chất dịch bên trong bao gân. Về mặt lâm sàng, biểu hiện gồm sưng và đau cục bộ dọc theo bao gân. Viêm bao gân cấp tính thường thấy ở các vận động viên tập luyện quá sức.
  • Các tác nhân gây ra bao gồm: 

• • • – Sự nén (stress) ở xung quanh rãnh mắt cá chân, củ xương mác (peroneal tubercle bone) hoặc mặt dưới của xương hộp;
    • – Chấn thương lật mắt cá chân; 
    • – Vỡ xương mắt cá và xương gót chân; 
    • – Rách dây chằng gót mác (calcaneofibular ligament).

• Liệt thần kinh xương mác (Common peroneal/fibular nerve palsy)

• • Thường dẫn đến việc mất khả năng vận động cũng như cảm giác ở khoang trước, ngoài và sau của chân.
  • Tín hiệu thần kinh bị cản trở, thường do bị nén chặt như trong lúc bó bột chấn thương hoặc mặc quần áo quá chật.

• Hội chứng đau os peroneum (The painful os peroneum syndrome (POPS))

• • Cơn đau thường diễn ra ở phần ngoài của bàn chân giữa, nghiêm trọng có thể dẫn đến viêm bao gân hoặc đứt gân gót chân.
  • Là kết quả của loạt các tình trạng, gồm: gãy xương, diastases.

• Hội chứng chèn khoang cẳng chân (Compartment syndrome)

• • Gây ra tình trạng đau khi áp lực các cơ tăng lên đến mức nguy hiểm, dẫn tới việc giảm lưu lượng máu, ngăn cản quá trình trao đồi chất và cung cấp oxy đến các cơ và thần kinh, biểu hiện là cảm giác tê, khu vực bị chèn có màu xanh tím hoặc chuột rút. Có 2 loại là cấp tính và mãn tính.
  • Nguyên nhân:

• • • – Cấp tính (Acute compartment syndrome – ACS): thường do các chấn thương gây ra, nếu không điều trị kịp thời sẽ dẫn đến chấn thương vĩnh viễn.
    • – Mãn tính (Chronic compartment syndrome – CCS): do thường xuyên tập thể dục mạnh, các triệu chứng sẽ giảm khi nghỉ ngơi.

• Điều trị bằng phương pháp RICE
• Bài tập cơ
• Thăm khám cơ
• Phương pháp Kinesio Taping