Cơ mông lớn

Cơ mông to (Gluteus maximus muscle) là một cơ to, mạnh, che phủ gần hết vùng mông, cùng với cơ mông nhỡ, cơ mông bé và cơ căng mạc đùi thuộc nhóm cơ mông của cơ vùng hông.

Cơ mông to thực hiện 4 chức năng ở khớp hông: duỗi, xoay ngoài, giạng và khép đùi.

• Khi phần nguyên ủy được cố định, cơ mông to là cơ duỗi chính ở khớp hông, kéo trục xương đùi về sau. Bên cạnh đó, động tác xoay ngoài xảy ra đồng thời, hỗ trợ nâng cao vòng dọc trong của bàn chân.
• Ngược lại, khi phần bám tận giữ cố định, cơ sẽ kéo khung chậu về phía sau. Vì hợp lực với cơ gân khoeo, cơ mông to giúp thân trên từ vị trí gập thành vị trí thằng đứng. Hơn nữa, cơ còn giúp duy trì tư thế đứng thẳng bằng cách giữ thăng bằng xương chậu trên đầu xương đùi.
• Phần phía trên tham gia vào chức năng giạng đùi, trong khi phần cơ phía dưới thực hiện khép đùi. Ngoài ra, phần sau giúp làm căng mạc rộng đùi (fascia lata) và ổn định xương đùi từ mặt ngoài của khớp gối.
• Không như các cơ mông khác, cơ mông to không hoạt động khi đứng, và sẽ trở nên năng động khi đi bộ hoặc leo núi. Trong khi ngồi xuống, sự co cơ mông to giúp giảm áp lực của trọng lượng lên ụ ngồi (ischial tuberosity).

Hội chứng đau cân cơ (hội chứng cơ mông lớn): 

• Sự co cứng và mệt mỏi đi kèm những cơn đau dữ dội, thường liên quan tới bệnh lý rễ thần kinh hay các hội chứng đau vùng mãn tính. Các triệu chứng dễ nhận thấy là khi ấn hoặc kéo giãn có thể gây đau, sự co rút cơ không chủ ý.
• Là hậu quả của những chấn thương lặp đi lặp lại tác động lên cơ.

Thoát vị đĩa đệm:

• Bệnh nhân có thể cảm thấy đau ở mông và lan xuống vùng đùi sau. Ngoài ra, các triệu chứng khác gồm có: Tê, ngứa ran, yếu cơ.
• Thoát vị đĩa đệm thường do lớp bao ngoài bị rách, dẫn đến tình trạng phần đĩa đệm bị trượt ra ngoài, gây ra việc đè lên các dây thần kinh lân cận.

Căng cơ:

• Bệnh nhân có thể cảm thấy sưng tấy, đau mỗi khi chạm phải, căng cứng và khó cử động. 
• Nguyên nhân phổ biến là do tập luyện quá mức, không khởi động làm nóng cơ thể trước khi luyện tập, hoặc di chuyển hay đổi hướng đột ngột.

Đau thần kinh tọa:

• Các triệu chứng phổ biến là đau tại cột sống thắt lưng, vùng mông lan tới mặt ngoài đùi, mặt trước – ngoài cẳng chân, mắt cá ngoài và xuống tận các ngón chân. Cơn đau có những biểu hiện khác nhau: từ đau nhẹ đến đau nhói, hoặc đau dữ dội; thường trở nên tệ hơn mỗi khi ho hoặc hắt hơi; ngoài ra còn có cảm giác tê cứng, ngứa ran.
• Nguyên nhân thông thường là do đĩa đệm cột sống lồi ra và trực tiếp đè lên dây thần kinh tọa. Một số nguyên nhân khác gồm: chấn thương, viêm khớp thoái hóa gây kích thích hoặc sưng phù dây thần kinh tọa, viêm đĩa cột sống, tổn thương thân đốt sống (do khuẩn lao)… Hiếm gặp hơn, dây thần kinh bị chèn bởi khối u, cơ, chảy máu trong và những biến chứng từ việc gãy xương chậu, mang thai…

Hội chứng cơ hình lê:

• Về mặt lâm sang, cũng tương tư như đau thần kin tọa, gồm: đau, ngứa ran, hoặc tê ở vùng mông; cơn đau nặng hơn khi leo cầu thang, đứng hoặc ngồi lâu.
• Một số nguyên nhân gồm: hẹp lỗ bịt, phì đại cơ tháp, dị tật cột sống thắt lưng phì ra trước, co thắt cơ tháp, bại não, viêm bao hoạt dịch, tập luyện quá sức, chấn thương, nâng vật nặng, leo cầu thang, ngồi trong thời gian dài, đột ngột luyện tập sau một thời gian dài nghỉ ngơi, căng cơ do thừa cân hoặc mang thai…

Bệnh xoang lông (Pilonidal cyst):

• Bệnh có thể gây ra xuất hiện mụt nhỏ hay khối u to gâu đau, và thường hay chảy dịch trong, đục hoặc có máu. Khi nhiễm trùng sẽ căng đỏ, chảy mủ và có mùi hôi, Những biến chứng xảy ra là sốt, khó chịu, nôn mửa. Hầu hết có thể tự lành hoặc cần phẫu thuật để loại bỏ chúng.
• Do phản ứng của cơ thể đối với lông nằm ở da, thường xuất hiện ở rãnh liên mông. Thường gặp ở độ tuổi dậy thì tới 40, những người béo phì, có lông dày và cứng.

Rối loạn chức năng khớp cùng chậu: 

• Khớp cùng chậu liên kết với xương cùng – xương hình tam giác ở đáy cộ sống – với xương chậu. Khi khớp này bị viêm, nó gây ra cơn đau ở lưng dưới, lan rộng từ mông xuống chân. Chạy hoặc leo cầu thang làm trầm trọng hơn những triệu chứng.

• Nguyên nhân thường do các cơ cùng chậu bị kích thích, gây ảnh hưởng đến dây thần kinh L5.

• Điều trị bằng phương pháp RICE
• Bài tập cơ
• Thăm khám cơ
• Phương pháp Kinesio Taping